365 dni - KSIĄŻKA VS. FILM

Przyznać się, bez bicia, kto nie słyszał w ostatnich miesiącach nic o polskim bestsellerze 365 dni? Blanka Lipińska ze swoją powieścią erotyczną szturmem zawładnęła półkami w Empiku i sercami czytelniczek, które gustują w tego typu literaturze. W połowie lutego zaś znienawidzili ją ci wszyscy partnerzy oddanych fanek, którzy z wielkim bólem musieli wybrać się na ekranizację historii Laury i Massimo do kina na Walentynki.

Miałam szalony plan wziąć się za książkę i ją przeczytać, bo przecież już mnie znacie, ja lubię takie kontrowersyjne sprawy testować na własnej skórze, bo wolę wyrobić swoje własne zdanie niż ufać czyimś nie do końca obiektywnym opiniom. No i tak ten mój pomysł sobie odkładałam i odkładałam… Zmobilizowałam się dopiero na początku tego roku, by wyrobić się przed premierą filmu. I poległam. Dotarłam do połowy książki, ale nie byłam w stanie czytać tego dalej. Już byłam przekonana, że rzucę to w kąt, bo tego naprawdę w pewnym momencie nie dało się czytać.

Do kina poszłam z koleżanką, oczekując, że wybieramy się na największą szmirę tego roku. Uzbrojone w popcorn, nachosy i chipsy (chipsy na nielegalu, nie powinnam się przyznawać) bawiłyśmy się fenomenalnie komentując każdą scenę i wytykając nawzajem niedorzeczności płynące z tego filmu.

Później spięłam pośladki i dokończyłam książkę. Najwidoczniej brakło mi już zajęć podczas tej naszej kwarantanny, do tego z pomocą przyszedł mi audiobook, który nie wiem, czy nie był jeszcze bardziej żenujący od wersji papierowej. Miał jednak jedną zaletę – czytał się sam, a ja w trakcie mogłam zrobić coś pożytecznego, na przykład upiec ciasto albo posprzątać bałagan.

Naprawdę jestem świadoma, że 365 dni wywołuje wiele kontrowersji jeśli o swoją szkodliwość społeczną. Sprawy takie jak molestowanie, gwałty czy inne nadużycia względem głównej bohaterki wywołują potężną burzę w internecie. Na ten temat można naprawdę wytoczyć głęboką dyskusję, czy przeciwnicy mają rację w tym zakresie, czy są po prostu przewrażliwieni. Jednak tutaj w to nie będziemy się zagłębiać i nie zamierzam roztrząsać, czy Lipińska propaguje złe wzorce, czy też nie. Skupiamy się tutaj na historii jako tekście kultury mającym zapewnić rozrywkę i sprawić, by się o nim mówiło. A to, czemu zaprzeczyć się nie da, autorce się udało.

Przechodząc już do rzeczy, bo wstęp wyszedł mi równie wciągający co ósmy odcinek sześćdziesiątego sezonu Mody na sukces. W 365 dniach poznajemy Laurę, która wybiera się ze swoim chłopakiem na wakacje na słoneczną Sycylię. Podczas włoskiego urlopu dziewczyna ni stąd, ni z owąd zostaje porwana przez szefa lokalnej mafii, don Massimo, dla którego jest kobietą ze snów (dosłownie). Gangster daje jej równy rok na to, by go pokochała. A Laura, no cóż, nie za bardzo ma jakieś wyjście, bo jednak ona jest jedna, a sycylijska mafia całkiem spora.

Książka – 365 dni, Blanka Lipińska

Zaczynając moje wylewanie żali od książki… Styl pisania Lipińskiej to jest jakiś żart, który na początku był nawet trochę śmieszny, bo tekst wygląda jakby nie przeszedł żadnej redakcji, to z każdą kolejną stroną moje rozbawienie zamieniało się w rozpacz i łkanie nad ebookiem. Składnia leży gdzieś pod mostem Grunwaldzkim i nie powiedziała, kiedy wróci. Dialogi są tak samo żenujące jak fabuła Ukrytej prawdy, a myśli głównej bohaterki nie mają nawet ułamka inteligencji.

Fabuła w pewnym momencie również zaczyna przypominać żart. Na początku niby wszystko jest fajnie, pomysł na dziewczynę ze snów, porwanie, uziemienie Laury na cały rok w pięknej rezydencji i mega przystojny Włoch u boku… no tego jeszcze nigdzie nie grali, prawda? Ale im dalej w las (czy może raczej tutaj im dalej we Włochy), tym robi się gorzej. Jedna akcja zdaje się nie wynikać w żaden sposób z drugiej, rozdziały są pourywane w dziwnych miejscach, wprowadza się pewne wątki tylko po to, by wybrnąć z problemu z braku alternatywnych pomysłów, a później całkowicie się o tym zapomina, by po kilkudziesięciu stronach do tego wrócić bez żadnego ładu i składu. Idealnym przykładem jest choroba głównej bohaterki, która raz gra główne skrzypce, raz zdaje się nie istnieć. Może to ja nie umiem w medycynę, ale jak ktoś choruje na serce, to chyba powinien o tym pamiętać przy każdych większych ekscesach, prawda? A tutaj raz Laura przebiegnie całe miasto bez zadyszki i nikt się tym nie przejmie, a za drugim razem za szybko zejdzie po schodach i krzywo weźmie oddech, by przyleciał do niej sztab lekarzy z medykamentami.

Główna bohaterka wymyśliła sobie czarujące określenie na swojego porywacza – Czarny. Dlaczego? Niezbadane są wyroki Blanki Lipińskiej. Bo Włoch, bo ciemna karnacja… ale naprawdę, bez tego w zupełności dało się obejść, bo ilekroć padało to jakże piękne zdrobnienie, dostawałam ciarek z zażenowania.

Za to wskazując na plusy, bo o dziwo też tu takie są, w bardzo fajny sposób autorka zderzyła ze sobą dwie kultury. Massimo jest prawdziwym Włochem, z odpowiednim temperamentem i w ogóle, a Laura nie boi się rzucić paroma rodzimymi przekleństwami. Również widać, że Lipińska zrobiła research na temat działania sycylijskich mafii. Nie mam pojęcia, na ile ma się to do rzeczywistości, ale w sumie nie ma to jakiegoś większego znaczenia. Mogłaby sobie to nawet i wszystko wymyślić, ale ważne jest to, że opisała cały ten mechanizm w zadowalający sposób. Czytelnik czuje, że faktycznie może to tak wyglądać, że to tak kręci się mafijne interesy. Bo wiecie, rzadko bywa, by w powieści erotycznej o gangsterach faktycznie było coś o tych gangsterach ponad fakt, że nimi po prostu są. Tutaj cała ta mafia naprawdę daje sobie radę. I chociaż główna bohaterka raczej nie bierze czynnego udziału we wszystkich machlojkach, a raczej jest biernym słuchaczem opowieści, to jednak nie mam do czego się przyczepić, bo całość kręci się nawet nieźle.

No i najważniejsze czyli sceny erotyczne, które są… no jak z powieści erotycznej. Co tu więcej można powiedzieć. Akurat na plus, że Lipińska nie postanowiła posługiwać się jakimiś bobrami czy innymi Wewnętrznymi Boginiami. Postawiła na prostotę, co w większości przypadków jest lepszym rozwiązaniem niż przesyt.

Za to ciekawa jestem, ile można byłoby zarobić na tych wszystkich lokowaniach luksusowych produktów, o jakie pokusiła się autorka. Na każdej stronie roi się od sukienek od Chanel czy innych Diorów, co czasem irytowało, bo opis ubioru głównej bohaterki przez połowę był banerem reklamowym.

Film – 365 dni, Barbara Białowąs / Tomasz Mandes

Do filmu na podstawie powieści przechodząc. Przyznałam mu szalone 4/10 gwiazdek na Filmwebie z czterech prostych powodów.

Gwiazdka numer 1 za cudowne włoskie widoczki. Lampedusa z pierwszej sceny to raj dla oczu. Sycylijska posiadłość Massimo, ten zamkowy klimat i wszystkie pięknie urządzone pokoje mogą zawstydzić całą Ikeę. Ogólnie film został nakręcony w bardzo ładny sposób i widać, że nie oszczędzali na lokacjach, co zaowocowało przepiękną oprawą, na którą miło się patrzy.

Gwiazdka numer 2 za zachowanie realiów językowych. Bo wiecie, taka disneyowska Mulan dzieje się w głębokiej Azji, a bohaterowie jak gdyby nigdy nic gadają sobie po angielsku i wszyscy są zadowoleni. A tutaj? Laura jest Polką z krwi i kości, Massimo to typowy Włoch. Laura tutaj pod nosem przeklnie sobie w ojczystym języku, tutaj Massimo ze swoimi Minionkami pogada po włosku, ale bohaterowie między sobą gadają po angielsku. Może to też dlatego cały film ma trochę bardziej światowy klimat.

Gwiazdka numer 3 jest za muzykę. Prosta, rozrywkowa, wpadająca w ucho i po prostu przyjemna do słuchania. Aż mimowolnie człowiek tupta sobie nóżką, a później nuci melodię pod nosem. Niektóre piosenki są zaśpiewane przez Michele Morrone czyli aktora grającego Massimo. I tak, jak mam być szczera, to o wiele lepiej wychodzi mu zabawa w piosenkarza niż w aktora.

Gwiazdka numer 4 wędruje do Magdaleny Lamparskiej za rolę przyjaciółki głównej bohaterki. Poznajemy ją praktycznie pod sam koniec filmu, a jednak to ona kradnie całą produkcję i zdecydowanie jest najlepiej zagraną postacią. Jest zabawna, cięta, pełna sarkazmu i mówi to wszystko, o czym widz sobie myśli podczas seansu. W punkt wyraża wszystkie emocje, a każda scena z nią jest pełna humoru i bawi.

Dobra, to przechodząc teraz do konkretów. Jeśli o fabułę chodzi, no to mamy podobną sytuację, jak w przypadku książki. Chociaż i tak mam wrażenie, że film naprawia pewne kwestie, które w książce nie wyszły lub były po prostu zbędne. Na przykład całkowicie pominięto chorobę głównej bohaterki, co okazało się dużą zaletą. Jednak przy tym wszystkim wydaje mi się, że scenariusz wiele rzeczy potraktował po łebkach, przez co pomiędzy niektórymi scenami nie ma logicznego przyjścia – one z siebie nie wynikają w żaden naturalny sposób, co trochę wybija z rytmu, a człowiek zaczyna się zastanawiać, czy przypadkiem za długo nie mrugał.

Pomiędzy głównymi bohaterami nie ma ani grama chemii. Nic, kompletne zero. Ich dialogi są żenujące, nie ma żadnego magnetyzmu, nic, co wskazywałoby na jakieś emocje pomiędzy nimi. Do tego tutaj można przyczepić się do rzeczy, którą wcześniej uznałam za plus. Dla aktorów język angielski nie jest językiem ojczystym, przez co akcenty są takie, jakie są, ale to może jest nawet i urocze, może dodaje więcej realizmu. Jednak wielokrotnie odnosiłam wrażenie, że aktorzy skupiają się bardziej na wypowiedzeniu swojej kwestii poprawnie językowo, niż na zagraniu danej sceny, przez co mamy do czynienia z dwoma deskami sztywno recytującymi swoje kwestie jak na konkursie dla ośmiolatków.

Aspekt mafijny w filmie opiera się tak naprawdę na czarnych, luksusowych samochodach, prywatnych samolotach i facetach w garniturach z bronią przy pasie. W sumie to tyle. Więcej o mafii z tego filmu się nie dowiadujemy. Jednak sam wygląd Michele Morrone kojarzy się właśnie z takim włoskim gangsterem, także przynajmniej to jakoś się udało.

No i największa kontrowersja tego filmu, która aż sprawiła, że kinowa wersja plakatu wyświetlana na lobby została ocenzurowana – sceny erotyczne. Dystrybutor zażyczył sobie dla tej produkcji ograniczenia 18+ i powiem, że słusznie. Blanka Lipińska cały czas zachwalała, że będzie gorąco i na pewno nie będzie grzecznie. Wyszło tak jak zwykle. Sceny erotyczne praktycznie można policzyć na palcach u jednej ręki. Wiele z nich nakręcono tak, by widz tylko się domyślał, co robią główni bohaterowie. Jest jednak parę takich, które faktycznie zasługują na łatkę „+18”. Jednak przy okazji wprawiają widza w zażenowanie i małe zmieszanie, bo wyglądają jak jakiś teledysk do piosenki w wersji porno (mówię tu o scenie na jachcie, hehe).

Ah, no i jak myślicie, że ta już słynna fraza z trailerów Are you lost, baby girl? pojawia się tu tylko raz, to się mylicie, bo jest ich o wiele więcej.

Z innych easter eggów można jeszcze zwrócić uwagę na to, że główna bohaterka w pewnym momencie filmu postanawia całkowicie zmienić swój wygląd. Obcina włosy na krótkiego boba i farbuje się na blond, przez co do złudzenia przypomina Blankę Lipińską. Przypadek?

A jak już o autorce mowa, to i ona dostała swoje 5 minut w filmie! Czy może raczej 5 sekund. Zagrała pannę młodą w jednej bardzo krótkiej scenie, która totalnie nie ma żadnego wpływu na fabułę, przez co można odnieść wrażenie, że napisano ją specjalnie po to, by Lipińska założyła białą kieckę i wyszła pod rękę ze swoim fikcyjnym mężem z kościoła.

O, jeszcze mam dwie ciekawostki. Tę scenę balu maskowego kręcono na zamku w Niepołomicach pod Krakowem. A Tomasz Mandes, czyli drugi z reżyserów odpowiedzialnych za ten film, dał się poznać wcześniej szerszej publiczności w serialu Malanowski i partnerzy (który kiedyś bardzo lubiłam oglądać!).

Książka vs. Film

No to tak. Chociaż w książce mafia została o wiele lepiej przedstawiona, to to w filmie Massimo wygląda na większego gangstera. Ale jak już wcześniej pisałam, to raczej zasługa toporności aktora, który wciela się w tę rolę.

W książce mamy bardzo dużo sprzeczek pomiędzy głównymi bohaterami. Oboje mają ciężkie charaktery. Massimo to nie dość, że Włoch, to jeszcze głowa mafii, zaś Laura nie da tak łatwo sobą rządzić, przez co wielokrotnie dochodzi do spięć pomiędzy nimi. W powieści przedstawiono je o wiele lepiej niż w filmie. Bo w filmie… no nie ma ich praktycznie w ogóle. A to jednak one dodawały tego takiego „smaczku” całej historii. Wiecie, że Laura nie jest ciepłą kluchą i nie daje się przekładać z miejsca na miejsce jak poduszkę, tylko faktycznie ma coś do powiedzenia, bo posiada swoje zdanie.

Ogromną zasługą filmu jest to, że nie znajdziemy w nim koszmarnego stylu Blanki Lipińskiej. Już nawet te kiepskie i żenujące dialogi są o wiele lepsze niż oryginalnego materiału, który znajdziemy w powieści.

No i na koniec. Książka jest zdecydowanie bardziej rozwinięta, ale przez to bywa jednostajna i momentami przynudza. Film jest zdecydowanie bardziej dynamiczny, chociaż również bez szału, czasem można przysnąć. Za to widać, że zakończenie zrobili na szybko, bez zbudowania wcześniejszego napięcia, co kolejny raz budzi zażenowanie i lekką frustrację, że za rok o tej samej porze spotkamy się na ekranizacji drugiej części, bo zdecydowano się na cliffhangera.

Dobra, to by było na tyle, jeśli chodzi o moje wylewanie żali. 365 dni to nie jest utwór górnych lotów, ale dobrze się sprzedaje, więc chyba warto wiedzieć dlaczego. Autorka osiągnęła to, co chciała. Bardzo duże grono jest zakochanych w tej historii, jeszcze większe ją czytało lub oglądało, a cała masa kojarzy tę historię, bo jednak jest o niej bardzo głośno.

Film nie jest aż taki zły. Polecam zebrać się w gronie przyjaciół (po kwarantannie, bo teraz to nielegalne!) wraz z napojami wysokoprocentowymi i wykorzystać fakt, że niedawno wleciał na Netflixa. Książkę raczej odradzam, bo nie ma co się męczyć. Chyba, że lubicie się w erotykach, wtedy droga wolna, mogę wam tylko wskazać adres do księgarni.

To teraz się przyznam, że książka mi się okrutnie nie podobała. Ten styl, ta ogólna żenada. Ale film? Film nie był taki głupi. Poszłam na niego nastawiona na najgorsze, więc może to dlatego mam taką dobrą opinię, że nie sprostał moim oczekiwaniom, dla odmiany w tym pozytywnym sensie, okazując się być lepszym niż na wejściu zakładałam. A już na pewno teraz, gdy mam porównanie, to śmiało mogę stwierdzić, że film jest o wiele, wiele lepszy od książki.