Pamiętaj o zasadzie trzech nigdy - "Toń" Marta Kisiel [RECENZJA]

Napisanie tej recenzji będzie twardym orzechem do zgryzienia, już to czuję, a piszę dopiero wstęp. Także słowem wyjaśnienia, Toń to moje pierwsze spotkanie z twórczością Marty Kisiel, więc nie miałam bladego pojęcia, czego mogę się spodziewać. Tym bardziej, że większość czytelników zgodnie twierdziła, że to zupełnie inna powieść niż wszystkie poprzednie, że jest poważna i niepowtarzalna. Zaraz wam powiem, czy jako laik MartoKisielowski się z tym zgadzam, czy nie.

Dobra, akapit drugi, a ja już napotykam pierwszy problem. Teraz teoretycznie powinnam wam przybliżyć fabułę Toni (tak to się odmienia? Houston?), no nie? Ale kurczę, jeśli napiszę, o czym naprawdę jest powieść, czuję, że zabiorę wam przyjemność z odkrycia tego samemu, także tym razem zrobię to w inny sposób i spróbuję przekazać wam treść w kilku zdaniach. Bo nie wiem, czy wiecie, ale w domu u ciotki Klary obowiązuje zasada trzech nigdy; nigdy nie wpuszczaj nikogo za próg. Nigdy nie zostawiaj pustego mieszkania. Nigdy nie wspominaj, co stało się z rodzicami.

No więc dobra, to lecimy z tym koksem. Jak już wspominałam, Toń to moja pierwsza randka z Ałtorką. Nie znam jej dowcipu, pióra i sposobu tworzenia bohaterów. Obiło mi się jednak co nieco o uszy. Do tej pory słyszałam, że Kisiel tworzy śmieszne historie, w których humor gra główne skrzypce. Przez same te opinie chcąc nie chcąc wyrobiłam sobie jakieś zdanie na temat tej pani. Teraz zaś wszyscy wtajemniczeni mówią, że Toń jest poważna. Ewa przerobiła sobie to stwierdzenie w swojej blond główce i wywnioskowała, że w Toni znajdziemy tak; bohaterów co najmniej z czterdziechą na karku lub starszych, kryzys(y) wieku średniego, może trochę morderstw i problemy, z których śmiać się nie wypada. A tu się okazuje, że nie mogłam być w większym błędzie.

Toń ma fabułę z jednej strony unikalną, ale z drugiej to tak nie do końca. Przywodziła mi na myśl pewne rzeczy z Harry’ego Pottera i Trylogii czasu (haha, teraz domyślcie się, które „rzeczy” dokładnie mam na myśli). O dziwo, chociaż pomysł jest dość wtórny, został wykorzystany w kreatywny sposób. Kisiel wzięła popularną i znaną ideę, ale zaadoptowała ją do naszych realiów, polskiego światopoglądu i okrasiła sporą dozą swojej wyobraźni. Efekt końcowy jest niepowtarzalny, znakomity i przede wszystkim interesujący, ale kurczę, dla mnie zupełnie nie chodzi w kategorii „poważny”. Ma w sobie pierwiastek fantastyczny, historyczny, ale poważny? Nieeee.

Okej, mamy fabułę, bynajmniej nie poważną. To co, jeszcze do kompletu pasuje powiedzieć coś o bohaterach? Dżusi to moja absolutna mistrzyni. Popyrtana, najpierw zrobi, potem pomyśli, a do tego sposób, w jaki klnie, jest bezcenny. Przez całą powieść próbowałam wykminić, jakim cudem Ałtorka wpadła na pomysł, by nadać Justynie zdrobnienie „Dżusi”? Potem sprawa się wyjaśniła, a ja byłam mocno niepocieszona. No ale dobra, dla ludzi dziwniejsze rzeczy stanowią inspirację do tworzenia pseudonimów, więc nie będę czepiać się Justynki.

Dżusi przypadkiem zdarzyło się też mieć siostrę, Eleonorę. To ta poważniejsza z ich dwójki, samo jej imię brzmi dorośle, a wykonywany zawód – bibliotekarka – przywodzi na myśl nudną i pełną zasad kobietę. Słusznie! Taka właśnie jest Eleonora. Chodzi jak w zegarku, trzyma się ustalonych zasad i wszystko ma pod kontrolą. Pierwsze wrażenie, jakie na mnie wywarła, na pewno nie było pozytywne. W pierwszej chwili byłam gotowa znielubić tę postać, ale na szczęście później się okazuje, że Eleonora owszem, jest sztywna, ale też potrafi człowieka zaskoczyć (i to niejednokrotnie).

Mamy jeszcze Klarę, ciotkę sióstr. Ta bohaterka także nie jest zero jedynkowa, a oceniając ją bez znajomości całego obrazka, można wysnuć błędne wnioski. I tutaj znowu, na samym początku Kisiel przedstawia nam ją jako zrzędliwą ciocię klocie, która uwielbia zakazy, jest apodyktyczna, a równocześnie ma milion paranoi, które mają swoje przełożenie na wychowanie siostrzenic. Ha! Żebyście tylko wiedzieli, dlaczego tak się zachowuje! (Wiem, że nie wiecie, po prostu w mało subtelny sposób unikam odpowiedzi i wyjaśnienia wątku, a jednocześnie próbuję was zaintrygować, byście sprawdzili sami).

Płeć brzydką w Toni reprezentuje kilku panów, z Gerdem na czele (bo chyba polubiłam go najbardziej). To fajny, inteligentny facet, który nie dostaje małpiego rozumu na widok baby. Obok niego mamy też Karolka, który jest uroczym człowieczkiem z wielką pasją i naturą odkrywcy. A na deser Ramzes z łysą glacą.

A wspominałam, że tajemnica związana ze zniknięciem rodziców Dżusi i Eleonory jest genialna, błyskotliwa i niespotykana? I że przyciąga uwagę czytelnika w każdym momencie powieści? Sprawia, że chce się czytać dalej, byleby tylko móc dowiedzieć się, co tak naprawdę wydarzyło się przed laty? Nie? A, to właśnie wspomniałam.

Rzekoma powaga w Toni odznacza się pewnie na tle innych powieści Marty Kisiel. Ja, jak już mówiłam chyba ze dwa razy, nic od niej wcześniej nie czytałam i dlatego nie sądzę, by tak było. Bo kurczę blade w cieście pieczone, w Toni roi się od śmiesznych dialogów, gagów i humorystycznych scenek. A jeśli tutaj śmiałam się średnio co kilka stron, to znaczy, że inne książki tej pani będą bawić mnie jeszcze bardziej? W takim wypadku okej, może rzeczywiście jest poważna (ale tylko w kontraście z innymi historiami).

Jak tak patrzę, to nie zanotowałam sobie żadnego minusa dotyczącego Toni (chociaż czekajcie, fakt, że tytuł cały czas sprawia mi trudności przy odmianie przez przypadki, zasługuje na potępienie). To chyba o czymś świadczy. Marta Kisiel stworzyła świetną powieść, która mimo umiejscowienia w jakimś tam naszym Wrocławiu, jest na światowym poziomie i zasługuje na rozgłos, pochwały i aprobatę. A! A przede wszystkim zasługuję na tę piękną okładkę, jakiej się dorobiła!

Macie jeszcze jakieś pytania? Nie? To ja zostawię was z jednym. Tońcie. Chyba potraficie?

Za możliwość przeczytania i zrecenzowania powieści dziękuję wydawnictwu Uroboros

Fakty objawione: 

Tytuł: Toń

Autor: Marta Kisiel

Wydawnictwo: Uroboros

Ilość stron: 416

Cena: 39,99 zł

Mobilność: M