Od księżniczki do niewolnicy i na odwrót + szowinistyczne świnie - trylogia "Achaja" Andrzej Ziemiański [RECENZJA]

Achaja jest księżniczką. Jej ojcem jest wpływowy władca królestwa, a jej biologiczna matka nie żyje. Jej macochą została młodsza od niej kobieta, która na każdym kroku szuka okazji, aby pozbyć się pasierbicy i zagarnąć dla siebie majątek. W wyniku intryg dworskich Achaja w wieku piętnastu lat trafia do wojska, gdzie nie ma dla niej taryfy ulgowej.

Nastoletnia Achaja musi się wiele nauczyć. Do tej pory szkolono ją na dziedziczkę korony, a teraz została żołnierzem w armii. Ziemiański bardzo rzeczywiście opisał losy dziewczyny w warunkach polowych królewskiego wojska. Na tym jednak się nie kończy, to dopiero początek drogi Achai.

Oprócz losów tytułowej bohaterki śledzimy także przygody książkoholika Zaana, który przypadkiem spotkał swojego późniejszego przyjaciela, walecznego Siriusa. Tych dwoje zrobi małe zamieszanie. Kolejnym wątkiem jest historia czarodzieja, Mereditha, który stara się wypełnić jak najlepiej powierzone mu zadanie.

W pierwszym tomie wszystkie trzy wątki traktowane są równo i idą ze sobą równolegle. Konsekwentnie dążą do połączenia się. Losy Achai się mocno rozwijają. Śledzimy jej drogę od bycia typową księżniczką, która nie wie co to wojna, do zostania przykładnym wojownikiem wbrew stereotypom. Obserwujemy jej zmianę fizyczną jak i psychiczną. To, co ona przeszła, niejednokrotnie wywoływało u mnie współczucie i smutek. Mimo wszystkich kłód, które rzucano jej pod nogi, dziewczyna się nie poddała.

Na początku tej historii dopiero dowiadujemy się, jakie Zaan i Sirius mają plany, a uwierzcie mi, są dość rozległe i zawiłe. Jednak przez całą trylogię ten wątek niemiłosiernie mnie nudził. Niejednokrotnie gubiłam się w ich rozumowaniu, dialogach i jeszcze wtrąceniach narratora, który wiedział wszystko najlepiej. Za to za wszystkie niedopatrzenia nadrabiał czarownik Meredith. Jego historia była świetna. Zawierała elementy magii, nauki i filozofii. Dlaczego człowiek nie może zmienić się w mrówkę? Bo jako istota ludzka potrzebuje większej ilości powietrza niż ta, którą są w stanie dostarczyć mu malutkie płuca owada. Taka transformacja wielokrotnie kończyła się śmiercią czarodziei. Cała książka jest pełna takich smaczków, dla których warto było czytać.

W tomie drugim Achai zaobserwowałam znaczny spadek i przerost formy nad treścią. Fabuła nie trzymała się przysłowiowej kupy. Miałam wrażenie, że autor zastąpił pomysł na historię walkami i wojnami. Tutaj dostałam więcej wojskowych tematów niżbym tego chciała, bo wyszły one na pierwszy plan i przesłoniły całą fabułę. I jak wcześniej losy Zaana i Siriusa mnie irytowały i nudziły, tak tutaj zaczynałam je lubić. Ale niestety też ku mojemu niezadowoleniu, było trochę mniej rozdziałów o Meredithie, a jak już się pojawiały, to nie były tak ciekawe jak w poprzedniej części.

Wisienkę na torcie stanowił tom trzeci, który był dla mnie tylko i wyłącznie stratą czasu. Cesarstwo Luan jest pogrążone w wojnie, a Achaja oczywiście walczy w armii. Wydaje się, że to jest jej miejsce, a nie dworskie komnaty, ale stratedzy zaczynają snuć plany na wyjście z konfliktów. Nie podobało mi się to, że najpierw autor włożył tyle wysiłku, by Achaja stała się tym, kim się stała, a w tej ostatniej części wszystko poprowadził inaczej. Znowu chciał ją wciągnąć na dwór. Dodatkowo całość skupia się wokół Achai i całej sprawy z wojną. Tu już ze świecą szukać wątków z Zaanem, Siriusem czy Meredithem, a to one były światłem całej trylogii.

Pierwszy tom był pełen akcji i czytałam go z przyjemnością, w drugim także dużo się działo, ale w trzecim wieje tak straszną nudą, że aż szkoda słów. Przez większą część książki akcja jest tak wolna i wlecząca się, że odechciewa się czytania. Jest za dużo polityki i narratora, który mimo że był trzecioosobowy, wkurzał mnie niemiłosiernie. Autor pozostawił wiele niejasności, których nie wyjaśnił do samego końca. Gdy już przy końcówce zaczęło się coś w końcu dziać, skończyło się za szybko. Wielka bitwa, do której dążono, została potraktowana po łepkach. Dodatkowo zirytował mnie sposób zakończenia historii. Zamiast uciąć ją w miejscu, gdzie kontynuacja nie jest potrzebna, autor sobie nie odpuścił i streścił czytelnikowi losy kolejnych głównych bohaterów aż do ich śmierci. Czułabym się o wiele lepiej wiedząc, że oni wszyscy jakoś tam sobie żyją i działają dalej, a nie, że umierają na tak głupie sposoby, bo Ziemiański postawił sobie za punkt honoru zakończyć trylogię uśmiercając każdego bohatera. I nie, to nie są spoilery, bo to wszystko, o czym napisałam powyżej, zawarto poza właściwą akcją.

Podsumowując całą serię… Przy pierwszym tomie jestem na tak, z drugim raczej obojętnie, ale trzeci to trzy razy nie. Wiem, że wielu z was na pewno się ta trylogia spodoba, bo autor wykreował naprawdę ciekawy świat i miał wiele pomysłów, ale nie do końca gustuję w takich książkach. W Achai mamy do czynienia z typowym spojrzeniem na świat faceta, który myśli o kobietach jako o seksownie wyglądających wojowniczkach, które walczą w króciutkich spódniczkach albo nago. Ziemiański także zawarł w swych powieściach sprośny męski humor, który wywoływał u mnie zdegustowanie. Kilka żartów jeszcze by uszło, ale na każdej stronie znajdziemy ich przynajmniej kilka.

Język, jakim została napisana ta trylogia, zasługuje na oddzielny akapit. Gdy typowy autor pisze książkę i zestawia w niej dwie odmienne grupy społeczne, stara się zaznaczyć różnice w ich mentalności i wychowania sposobem, w jaki mówią. Wieśniak zajmujący się na co dzień polem będzie się inaczej wyrażał niż cesarz muszący dostojnie przemawiać, a język żołnierza już na pewno będzie inny. W takich sytuacjach jednak trzecioosobowa narracja powinna być obojętna na pochodzenie bohaterów i sama zachować taki styl, by czytelnikowi się dobrze czytało. W przypadku twórczości Ziemiańskiego nie widziałam żadnej różnicy między pospolitym i ubogim językiem wojownika, a wtrąceniami narratora. Wszystko autor pisał na jedno kopyto w podobny sposób. A ponadto w Achai jest tyle przekleństw, że aż się robi niesmacznie. W niektórych przypadkach owszem, były niezbędne, ale w większości były tak potrzebne jak rybie skrzydła.

Gdy myślę o tym, że Ziemiański postanowił kontynuować pomysł na Achaję w nowej serii, która do tej pory ma już pięć tomów po blisko 700 stron, robi mi się słabo. Wiele osób twierdzi, że ten drugi cykl jest o niebo lepszy i ciekawszy niż oryginalna trylogia, ale i tak mam mieszane uczucia. Nie wiem, czy będę chciała ponownie zgłębiać pomysły Ziemiańskiego, bo na razie mnie skutecznie od siebie odstraszył. Po świetnej pierwszej części, po drugiej słabej i po trzeciej słabszej niż słabsza, mam mieszane uczucia. Achai nie będę nikomu polecać ani odradzać, bo dla jednych może być to strzał w dziesiątkę, a dla drugich strzał, ale w kolano. Nie spotkałam jeszcze osoby, która byłaby neutralnie nastawiona do tych książek. Albo ludzie je kochają, albo nienawidzą. Z wyłączeniem świetnej części pierwszej, ja zdecydowanie jestem w tej drugiej grupie. 

Fakty objawione:

Tytuł: Achaja (tomy 1, 2, 3)

Autor: Andrzej Ziemiański

Wydawnictwo: Fabryka Słów

Ilość stron: za dużo

Grubość grzbietu: duża

Masa: stosunkowo lekkie

Ciężar: masa * przyspieszenie-ziemskie [g=9,81 m/s2]

Cena: cztery dyszki za tom

Mobilność: nie bierz, nie warto