Moje stopy stoją na bezpiecznym, twardym podłożu, ale to tylko złudzenie. "Głębia Challengera" Neal Shusterman | RECENZJA

Zanurkujmy w otchłań ludzkiego umysłu… Uwaga! Wpis zawiera także recenzję czekolady.

Głębia Challengera to najniżej położony punkt Rowu Mariańskiego i zarazem najniżej zbadane miejsce na Ziemi na głębokości niecałych 11 tysięcy metrów pod poziomem morza. W 2012 roku reżyser filmowy James Cameron dotarł na jej dno w jednoosobowym batyskafie.

Gdy pierwszy raz zobaczyłam ten tytuł na stronie księgarni, pomyślałam, że to powieść popularno-naukowa albo fabularny podręcznik dla młodych czytelników, który ma zachęcić ich do poznawania świata. Później jednak spostrzegłam nazwisko autora i już wiedziałam, że ta lektura ma nie być oczywista dla odbiorcy w żadnym wieku. Pominę fakt, że w moim życiu imię Neal budzi tylko dwa skojarzenia; jedno jest związane z Gaimanem, a przy drugim przed oczami pojawia mi się twarz aktora z Once Upon A Time.

Powieść Shustermana jest wyjątkowa pod każdym względem. Przede wszystkim dlatego, że to prawdziwa historia oparta na doświadczeniach i osobistych przeżyciach autora ze swoim synem. To choroba umysłowa Brendana Shustermana stanowiła inspirację do napisania książki, a jego rysunki wykorzystano w niej jako ilustracje.

Caden Bosch nigdy nie był normalnym dzieckiem, ale nikt by nie przypuszczał, że jego wyobraźnia odbije się na nim w złym sensie. Chłopak jest rozdarty pomiędzy dwoma światami. Widzi jedno, a wie, że co innego jest realne. Jest przekonany, że bierze udział w wyprawie mającej na celu zbadanie najgłębszego punktu Rowu Mariańskiego – Głębi Challengera. Cienka linia określająca, co jest prawdziwe a co nie, powoli zaczyna się zacierać.

Po jakże fantastycznej i pochlebnej recenzji Wiktorii z bloga Tysiąc Żyć Czytelnika, a także powodzi wspaniałych cytatów już wiedziałam, że powieść Shustermana nie da mi o osobie zapomnieć, dopóki nie dam jej szansy i jej nie przeczytam. I teraz się okazuje, że moje jakiekolwiek obawy nie były uzasadnione w żadnym, choćby najmniejszym stopniu. I ja też przepadłam w głębi zachwytów, która nie ma dna, tak samo jak wyobraźnia Cadena.

Gdy moja pierwsza mylna ocena została poprawiona i przekonałam się, że książka nie będzie mieć w sobie naukowego bełkotu, nastąpiło zaskoczenie numer dwa. Narracja została poprowadzona w ciekawy i nietypowy sposób. Rozdziały przeplatają się między sobą. Jedne są pisane z perspektywy pierwszoosobowej, Cadena, drugie z punktu widzenia drugiej osoby liczby pojedynczej. Zabieg, z którym nigdy się nie spotkałam, poza fanfikowskimi opowieściami niespełnionych nastolatek, a który pasował tu idealnie i w żadnym momencie nie przeszkadzał w lekturze. Autor pokazał przez to dokładnie to, co działo się w głowie głównego bohatera, jak on postrzega świat, co czuje, a co widzi i jak to wszystko rozumie.

Oprócz skoków perspektyw mamy też przeskoki czasu i miejsca. W jednej chwili Caden wykonuje swoje normalne domowe obowiązki, rozmawia z rówieśnikami i rodzicami, a w następnym rozdziale czytamy, że wchodzi na bocianie gniazdo albo rozmawia z załogą statku na środku morza. Początkowo jesteśmy wstanie dokładnie rozróżnić, co dokładnie się z nim dzieje, ale wraz z postępem jego choroby już niczego nie możemy być pewni. Caden przestaje rozróżniać wytwory swojej wyobraźni od prawdy, a co za tym idzie, czytelnik także zaczyna się gubić i już nie wie, co się aktualne z nim dzieje. Toniemy w umyśle chłopaka, ale nie czujemy się zagrożeni przez jego myśli, wręcz przeciwnie, zaczynamy się uczyć pływać pomiędzy nimi.

Głębia Challengera to było moje pierwsze spotkanie z twórczością Neala Shustermana, ale jakże udane. Styl autora, gdyby był mleczną czekoladą Wedla, rozpływałby się w ustach. Ale dodając do niego trudny temat książki, porównałabym go raczej do czekolady Oreo. Z jednej strony słodka i delikatna otoczka czekolady, a z drugiej twarde kawałeczki ciastek, którym trzeba poświęcić więcej uwagi przy gryzieniu. Taka jest książka Shustermana. Łatwo przyswajalna przez nasze oczytane móżdżki, a jednocześnie wywołująca wiele sprzecznych myśli i zmuszająca do zastanowienia się nad tym, co właśnie przeczytaliśmy.

Na osobny akapit zasługują życiowe mądrości, które możemy spokojnie wynieść z lektury. Ewa nigdy nie zaznacza interesujących cytatów za pomocą karteczek, bo z reguły nie czuje takiej potrzeby. Zbiór wszystkich złotych myśli znajduje się w internecie, jeśli poszuka się w odpowiednim miejscu. A mnie najzwyczajniej w świecie nie podoba się sposób, w jaki te znaczniki później odkształcają się na półce. A tutaj? Już po pierwszych kilkunastu stronach zaczęłam żałować, że nie mam pod ręką niczego, czym mogłabym zaznaczać cytaty. Z pomocą przyszedł mi aparat w telefonie, którym fotografowałam co drugą stronę.

Chcąc nie chcąc, choroba psychiczna Cadena jest podstawą i zarazem głównym poruszanym tematem w powieści. Autor nie od razu wrzuca czytelnika w sam środek zawirowań w głowie bohatera, nie nie. My powoli, razem z nim, zaczynamy odkrywać kolejne niezbadane fragmenty jego umysłu. Nie został pominięty żaden etap rozwoju choroby, wszystko zostało wiernie odzwierciedlone. Od niepozornych wybryków przechodzimy do wydarzeń mających o wiele większy kaliber. A co najważniejsze, powiązanie między nimi jest logiczne i naturalnie wynikające z sensu powieści.

Głębia Challengera to książka, która zasługuje na wszystkie przydzielone jej nagrody, ba, przyznałabym jej i cztery razy tyle, co dostała. Jeśli te wszystkie powyższe akapity nie zachęcają was do przeczytania tej książki, to może zrobi to to jedno zdanie; z przyjemnością zdecydowałabym się na ponowną lekturę, gdy już wiem, co czego zmierza ta opowieść.

"- Grosik za twoje myśli.

Nie mam ochoty dzielić się z nią myślami, więc zamiast tego kwestionuję jej słowa.

- Naprawdę? Tylko tyle są warte?

- Caden, tak się tylko mówi.

- No to sprawdź, kiedy wymyślono to powiedzenie, a potem weź poprawkę na inflację." 

 

"Biorę teraz cztery proszki dwa razy dziennie. Jeden, żeby wyłączyć moje myśli, a drugi, żeby wyłączyć moje działania. Trzeci, żeby zapobiec skutkom ubocznym dwóch pierwszych. I czwarty, żeby ten trzeci nie czuł się samotny. Rezultat jest taki, że mój mózg ląduje gdzieś na orbicie za Saturnem, gdzie nie będzie nikomu przeszkadzał, zwłaszcza mnie." 

 

"- To o czym teraz myślę?

- O lodach. Masz ochotę na lody. Konkretnie miętowe z czekoladą.

- Pudło. Myślałem o tym, jak fajnie bujałyby się cycki Kaitlin Hick podczas trzęsienia ziemi o sile siedmiu i pół stopnia." 

 

"- Ale jak tam wejść? – pyta.

- Po prostu odwróć grawitację.

- Jak to się robi?

- Nie znalazłaś dźwigni?"

Za możliwość przeczytania i zrecenzowania książki dziękuję wydawnictwu

Fakty objawione: 

Tytuł: Głębia Challengera

 Autor: Neal Shusterman

Wydawnictwo: YA!

 Ilość stron: 336

Grubość grzbietu: 2,3 cm

 Masa: 0,344 kg

 Ciężar: 3,37 N [g=9,81 m/s2]

Cena: 34,99 zł

 Mobilność: M (ale uwaga na piękną okładkę!)

Mam też dla was konkurs. Nie ja go organizuję i tym razem jest on literacki. Jeżeli jesteście chętni do wzięcia udziału, zapraszam do zajrzenia na bloga Rzeka Opowieści. Termin zgłoszeń jest do 17 maja, więc jest jeszcze dużo czasu.

 Znajdziesz mnie również tutaj: 

 Facebook: https://www.facebook.com/toreadornottoreadworld/ 

Instagram: https://www.instagram.com/toreadornottoreadblog/ 

Goodreads: https://www.goodreads.com/ewuniunia 

Snapchat: @ewuniunia